Ngày 27/10/2025, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 3176/QĐ-BCT về việc điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại đối với một số sản phẩm thép cán nóng khổ rộng trên 1880mm và nhỏ hơn hoặc bằng 2300mm có xuất xứ từ Trung Quốc. Quyết định này được xem là bước đi tiếp theo trong việc bảo vệ ngành sản xuất thép trong nước trước nguy cơ thép giá rẻ từ Trung Quốc thâm nhập qua các hình thức lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại.
Nội dung
1.Tác động tới các doanh nghiệp sản xuất thép trong nước
Đối với các nhà sản xuất thép cán nóng trong nước như Hòa Phát, Formosa Hà Tĩnh, việc mở điều tra là tín hiệu tích cực với họ. Nếu kết luận điều tra xác định có hành vi lẩn tránh, các biện pháp thuế chống lẩn tránh sẽ được áp dụng, giúp giảm áp lực cạnh tranh từ hàng nhập khẩu giá thấp. Nhờ đó, biên lợi nhuận của doanh nghiệp nội có thể được cải thiện, đồng thời tạo môi trường cạnh tranh công bằng hơn trong trung và dài hạn.
Ngoài ra, các doanh nghiệp sản xuất thép trong nước cũng cần phải đầu tư nâng cấp/đổi mới công nghệ, đảm bảo đáp ứng được quy cách, chất lượng, số lượng tương ứng với hàng nhập khẩu.
2. Tác động tới các doanh nghiệp thương mại, nhập khẩu và phân phối thép
Các doanh nghiệp thương mại và đơn vị nhập khẩu thép có thể chịu tác động tiêu cực trước mắt. Việc điều tra khiến quy trình nhập khẩu phức tạp hơn, hàng hóa từ Trung Quốc có thể bị kiểm soát chặt hoặc đình trệ trong giai đoạn chờ kết quả điều tra. Nếu sau đó áp dụng thuế chống lẩn tránh, chi phí nhập khẩu sẽ tăng, khiến doanh nghiệp phải điều chỉnh giá bán hoặc chuyển hướng sang các nguồn cung khác (Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc). Điều này có thể làm tăng chi phí và rủi ro thương mại trong ngắn hạn.
Việc thay đổi nguồn cung (nhập khẩu → nội địa) có thể dẫn tới vấn đề tồn kho, chậm giao hàng hoặc phải thay đổi hợp đồng với khách hàng: Doanh nghiệp nhập khẩu các lô hàng khổ rộng (>1.880mm & ≤2.300mm) có thể bị đối chiếu và kiểm tra lại; Nếu hàng khổ rộng bị áp thuế thì khách hàng có thể dừng mua hàng khổ rộng, quay lại sử dụng hàng khổ nhỏ hơn, dễ sử dụng và phù hợp với thiết bị sản xuất của họ.
3. Tác động tới các doanh nghiệp hạ nguồn sử dụng thép tấm
Các doanh nghiệp cơ khí, chế tạo, đóng tàu, kết cấu thép, ô tô, thiết bị công nghiệp – nhóm hạ nguồn sử dụng thép tấm – là đối tượng chịu ảnh hưởng gián tiếp nhưng đáng kể. Nếu giá thép trong nước tăng do hạn chế nguồn cung nhập khẩu, chi phí đầu vào của họ sẽ tăng, làm giảm lợi nhuận và khả năng cạnh tranh, đặc biệt là với những doanh nghiệp xuất khẩu. Nguy cơ gián đoạn cung ứng hàng hóa do hàng nhập khẩu không được nhập về trong khi hàng trong nước có thể chưa đáp ứng đủ số lượng hoặc quy cách, chất lượng chưa đáp ứng được yêu cầu của đơn vị sản xuất hạ nguồn.
Do vậy, nhóm doanh nghiệp hạ nguồn cần phải đánh giá kỹ nguồn cung, chất lượng, chi phí trong việc chuyển đổi từ nhập khẩu sang nội địa. Nếu nguồn nội địa chưa đáp ứng đủ hoặc giá cao hơn đáng kể, thì sẽ phải có chiến lược ứng phó – như điều chỉnh giá, tối ưu thiết kế, tìm nguyên liệu thay thế hoặc đa dạng hóa nguồn cung.
4. Kết luận
Quyết định 3176/QĐ-BCT thể hiện nỗ lực của Việt Nam trong việc ngăn chặn hành vi lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại, bảo vệ ngành thép nội địa. Tác động của quyết định này là tích cực đối với nhà sản xuất trong nước, thách thức với doanh nghiệp nhập khẩu, và đòi hỏi sự thích ứng linh hoạt của các doanh nghiệp hạ nguồn.
Các doanh nghiệp cần làm:
- Chuẩn bị hồ sơ xin miễn trừ (nếu doanh nghiệp dùng thép có mác/độ dày/tiêu chuẩn mà trong nước chưa sản xuất). Đây là cách hữu hiệu để tránh tác động nặng.
- Đa dạng hóa nguồn cung – tìm nhà cung cấp thay thế ở Hàn/Nhật/Ấn/ASEAN.
- Đàm phán hợp đồng, chèn điều khoản điều chỉnh giá theo biến động giá nguyên liệu/thuế.
- Quản trị tồn kho & dòng tiền – tăng nhẹ tồn kho chiến lược cho các vật liệu then chốt;
- Kiến nghị qua hiệp hội ngành, phối hợp nộp bằng chứng kỹ thuật, đề xuất miễn trừ cho các ngành trọng yếu (đóng tàu, dầu khí, nồi hơi, kết cấu cầu).
Nguồn tin: Citicom
